W duży uproszczeniu przepuklina to jak przebita opona z wystającą dętką. W pękniętym kole dętka wystaje na zewnątrz - przy przepuklinie dętka (czyli worek przepuklinowy) jest schowany w tkance podskórnej.
Przepukliny mogą być: wrodzone, urazowe, z powodu zniszczenia elementów mięśniowo-powięziowych powłoki brzusznej, z powodu podwyższonego ciśnienia śródbrzusznego oraz pooperacyjne (szczególnie przy zakażeniu ran operacyjnych).
Za wytrzymałość ściany brzucha odpowiada głównie powięź poprzeczna (warstwa włóknista). To, co ją osłabia i/lub zwiększa napór na tą warstwę prowadzi do powstania przepuklin. Wytrzymałość powięzi zależy od włókien kolagenowych i sprężystych. Gdy włókna te nieprawidłowo są zbudowane również zmniejsza się wytrzymałość tkanki. Przyczyną nieprawidłowej budowy może być zaburzenie w powstawaniu włókien (syntezie) lub przyspieszony rozpad włókien. Inną przyczyną przepuklin mogą być wady rozwojowe i ubytki struktur anatomicznych.
Tkanki ulegają przyspieszonemu zużyciu, gdy w jamie brzusznej jest stale podwyższone ciśnienie. Może być to spowodowane np.: zaparciami, przerostem gruczołu krokowego lub obturacyjną chorobą płuc. Ważne są czynniki ogólnoustrojowe, które pogarszają wytrzymałość tkanki łącznej (cukrzyca, przyjmowanie leków sterydowych, niedobiałczenie, niedożywienie). Nie są niestety dostępne testy, które określałyby jaka jest wartość tkanki łącznej oraz jakie jest ryzyko wystąpienia przepukliny.
Wielokrotnie jestem pytany o przyczynę powstania przepukliny. Pacjenci czasami obwiniają siebie za powstanie przepukliny - pachwinowej czy pooperacyjnej. Opisują, że: wstali za szybko z łóżka po operacji, ..podnieśli za duży ciężar.. byli za aktywni.. nie nosili pasa brzusznego, itd.
NATOMIAST
Przyczyną powstania przepukliny NIE JEST:
- za szybkie wstanie z łóżka po operacji
- za szybkie podjęcie pracy zawodowej
- brak noszenia pasa brzusznego (fałszywie nazywany pasem przepuklinowym)
- brak dbania o siebie po operacji.
Podkreślam jeszcze raz - to nie są przyczyny nawrotu czy też powstania przepukliny. Zostało to dowiedzione naukowo. Muszę przyznać jednak, że niekiedy tak tłumaczy się pacjentom powstanie u nich przepukliny czy też wczesny nawrót przepukliny po operacji. Nie jest to jednak prawda!
Są jednak sytuacje, w których ryzyko powstania przepukliny jest bardzo wysokie. Jest to przykładowo ciężki stan pacjenta w wyniku choroby jamy brzusznej przebiegającej z zakażeniem wewnętrznym i z osłabieniem chorobowym licznych narządów. Gdy w tej sytuacji pacjent musi być operowany - szansa na to, że gojenie rany operacyjnej będzie prawidłowe jest niewielka. Trzeba się liczyć z tym, ze dojdzie do powstania przepukliny pooperacyjnej. Celem głównym jest wówczas ratowanie życia. Przepuklinę można będzie zlikwidować po wyleczeniu z choroby i powrocie organizmu do zdrowia. Ważne jest wówczas, żeby nie odkładać tego etapu leczenia na wiele lat, gdyż powiększająca się w międzyczasie przepuklina stworzy nowy, trudny problem.
